|
|
Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu "Patriotyzm Jutra" .
|
Tytuł: "Panowie i Panie. Oto prażanie!" - opracowanie gry edukacyjnej dla dzieci, której bohaterami będą wybitni prażanie oraz organizacja warsztatów dla rodzin oraz wychowawców i nauczycieli.
Termin realizacji: 22 maja - 15 grudnia 2018
Celem projektu jest przygotowanie edukacyjnej gry dla dzieci, której bohaterami będą godni naśladowania, ciekawi i wybitni prażanie - ci, którzy w ciągu minionych lat działali na rzecz praskiej, i nie tylko, społeczności. Gra będzie bezpłatnie przekazywana praskim szkołom podstawowym, placówkom kulturalno-oświatowym oraz uczestnikom warsztatów rodzinnych. Bohaterowie gry będą podsycać ciekawość i zainteresowanie "lokalną ojczyzną" oraz zachęcać do działań na rzecz innych ludzi lub miejsca zamieszkania. Projekt ma lokalny - "praski" charakter.
O grze „Panowie i Panie. Oto prażanie!”
Gra zawiera 40 zagadek dotyczących osób, które urodziły się, mieszkały, uczyły się lub pracowały na Pradze Północ. Bohaterowie zagadek wpłynęli na kształt dzielnicy, działali na rzecz praskiej społeczności, pozostawili po sobie trwały ślad w historii, w życiu społecznym, kulturalnym lub naukowym. Wśród bohaterów gry znajdują się m.in. prascy filantropi, społecznicy, artyści, przedsiębiorcy, lekarze,duchowni, osoby znane lokalnie i na świecie.
Celem projektu jest przygotowanie edukacyjnej gry dla dzieci, której bohaterami będą godni naśladowania, ciekawi i wybitni prażanie - ci, którzy w ciągu minionych lat działali na rzecz praskiej, i nie tylko, społeczności. Gra będzie bezpłatnie przekazywana praskim szkołom podstawowym, placówkom kulturalno-oświatowym oraz uczestnikom warsztatów rodzinnych. Bohaterowie gry będą podsycać ciekawość i zainteresowanie "lokalną ojczyzną" oraz zachęcać do działań na rzecz innych ludzi lub miejsca zamieszkania. Projekt ma lokalny - "praski" charakter.
O grze „Panowie i Panie. Oto prażanie!”
Gra zawiera 40 zagadek dotyczących osób, które urodziły się, mieszkały, uczyły się lub pracowały na Pradze Północ. Bohaterowie zagadek wpłynęli na kształt dzielnicy, działali na rzecz praskiej społeczności, pozostawili po sobie trwały ślad w historii, w życiu społecznym, kulturalnym lub naukowym. Wśród bohaterów gry znajdują się m.in. prascy filantropi, społecznicy, artyści, przedsiębiorcy, lekarze,duchowni, osoby znane lokalnie i na świecie.
Pobierz grę i samodzielnie wydrukuj wszystkie lub wybrane karty:
|
| ||
Warsztaty rodzinne - 20 października 2018, podziemia Katedry Warszawsko-Praskiej.
Warsztaty dla nauczycieli, wychowawców świetlic, edukatorów i pracowników bibliotek z Pragi Północ - 23 października 2018, Muzeum Warszawskiej Pragi
Prowadzony przez Jarka Spacerologa spacer po przemysłowej części Pragi Północ zakończony wizytą w pomieszczeniach dawnej fabryki Pollena Uroda - 25 listopada 2018.
Partnerzy projektu:
Partnerzy projektu:
|
|
|
|
Patroni medialni:
|
|
|
|
|
Partnerzy społeczni projektu: Partnerami społecznymi są praskie szkoły podstawowe oraz instytucje kulturalno-oświatowe:
|
|
Osoby zaangażowane w realizację projektu:
Fundacja Edu & More:
Dorota Gruza – autorka pomysłu, koordynator działań projektowych, autorka tekstów zagadek, dziennikarka i politolożka.
Związana rodzinnie z Pragą, szczególnie z adresem Targowa 62, gdzie jej babcia, Janina Fonder, przez wiele lat prowadziła sklep
i pracownię koszul męskich.
Agnieszka Pabiańczyk – autorka tekstów zagadek, dziennikarka, polonistka, by na zawsze polubić Pragę wystarczyła jej prowadzona w radiu Warszawa Praga w latach 1996 - 2001 audycja Spacerkiem po Pradze.
Praska Ferajna:
Karol Bulski – autor tekstów zagadek, organizator spaceru po przemysłowej części Pragi, przewodnik po Warszawie, varsavianista, dziennikarz m.in. Skarpy Warszawskiej.
Muzeum Warszawskiej Pragi:
Jolanta Wiśniewska – autorka tekstów zagadek, starszy kustosz w Muzeum Warszawy. Zajmuje się historią społeczną, historią codzienności, prowadzi badania nad historią rodzin warszawskich. W Muzeum Warszawskiej Pragi prowadzi projekt „Prawobrzeżni”, w ramach którego gromadzone są materiały biograficzne dotyczące osób i rodzin związanych z prawobrzeżnymi dzielnicami miasta. Projekt zaowocował m.in. wystawą „Prawobrzeżni. Biografie niecodzienne” (2016) oraz realizowanym od 2015 roku cyklem spotkań poświęconych wybranym sylwetkom prażan.
oraz:
Beata Frankowska – opowiadaczka, animatorka i autorka warsztatów dla muzealników i edukatorów, związana z grupą opowiadaczy Studnia O, trenerka sztuki opowiadania i performatywnego czytania – prowadząca w ramach projektu warsztaty dla nauczycieli, wychowawców świetlic, edukatorów i pracowników bibliotek z Pragi Północ w Muzeum Warszawskiej Pragi.
Emilia Galecka – pedagog, wychowawca świetlicy, nauczycielka w „Klubiku Integracyjnym” dla dzieci z autyzmem. Animatorka kultury: prowadzi zajęcia i warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych – prowadząca w ramach projektu warsztaty dla nauczycieli, wychowawców świetlic, edukatorów i pracowników bibliotek z Pragi Północ w Muzeum Warszawskiej Pragi oraz warsztaty rodzinne w podziemiach katedry warszawsko-praskiej.
Tomasz Kopka – grafik i rysownik, na co dzień związany z branżą reklamową.
O projekcie i grze było głośno:
Agnieszka Pabiańczyk i Karol Bulski byli gośćmi Piotra Otrębskiego w audycji "Tu była Warszawa".
Agnieszka Pabiańczyk i Karol Bulski byli gośćmi Piotra Otrębskiego w audycji "Tu była Warszawa".
|
|
Oto prażanie! Bohaterowie gry edukacyjnej w kilku słowach… więcej w zagadkach...
Kluczem wyboru bohaterów było miejsce urodzenia, wychowania, nauki, zamieszkania, pracy lub działalności społecznej czy artystycznej. W ich biografii musiała pojawić się Praga, zaś oni sami wyróżniali się dokonaniami naukowymi, odwagą, patriotyzmem, dobroczynnością, ale też po prostu gotowaniem i sprzedawaniem jedynych w swoim rodzaju gorących pyz.
Po nadaniu praw miejskich przez króla Władysława IV Wazę (1) mieszkańcy Pragi mogli organizować targi trzy razy w tygodniu i jarmarki cztery razy w roku. Z ostatnim królem Polski związany był jego bankier Szmul Zbytkower (2), który na otrzymanej od króla ziemi (Szmulowiźnie) prowadził gospodarstwo. Szmul był zamożnym człowiekiem i fundatorem m.in. cmentarza żydowskiego na Bródnie. Majętnym człowiekiem był też Ksawery Konopacki (3), założyciel Nowej Pragi. Zanim wybudowano most Kierbedzia i dworzec Kolei Warszawsko-Petersburskiej Konopacki zainwestował w ziemię, którą potem z zyskiem sprzedawał. Na ulicy Strzeleckiej zachował się Pałacyk Konopackiego. Ten 150-letni budynek zostanie wkrótce wyremontowany i będzie ozdobą Pragi, tak jak budynek przy Jagiellońskiej 28, w którym pokolenia dzieci oglądały spektakle Teatru Baj. Pierwszym przeznaczeniem tego budynku był żydowski sierociniec założony przez Michała Bergsona (4). Fundatorem niejednej praskiej instytucji był Julian Różycki (5), znany jako założyciel bazaru. Różycki był aptekarzem, a jego „maść na wszystko” zapewniała mu klientów. Nie ograniczał się jednak do prowadzenia interesów, ale wspierał praskie instytucje, np. rozpoczął zbiórkę funduszy na budowę męskiego gimnazjum, dzisiejszego LO im. Władysława IV. Żoną Juliana była Franciszka Apolonia Różycka (6), której rzeźbę dłuta jej brata Teodora Rygiera można podziwiać w Muzeum Warszawskiej Pragi.
Wraz z rozwojem Pragi wzrastało zapotrzebowanie na opiekę lekarską. Zapewniali ją znamienici lekarze, jak choćby chirurg Jan Roch Raum (7), który w niewielkim wówczas Szpitalu Praskim dziesięciokrotnie zwiększył liczbę łóżek i przeprowadzał 1200 operacji rocznie. Jemu też poprawę zdrowia, ale i sytuacji materialnej zawdzięcza noblista Władysław Reymont. Innym zasłużonym lekarzem był ginekolog Jan Gromadzki (8) prowadzący przez 40 lat Miejski Zakład Położniczy na Pradze. Dobro innych leżało mu na sercu, dlatego w 1905 r. utworzył Praskie Koło Macierzy Szkolnej. Wprowadzając w czyn hasło: „Oświata ludu – dokona cudu!” za własne pieniądze wspierał praskie biblioteki. Filantropią zajmowali się także Maria i Michał Radziwiłłowie (9). Praga zawdzięcza im bazylikę przy ul. Kawęczyńskiej, przed II wojną światową największy kościół w Warszawie.
Wraz z rozwojem Pragi wzrastało zapotrzebowanie na opiekę lekarską. Zapewniali ją znamienici lekarze, jak choćby chirurg Jan Roch Raum (7), który w niewielkim wówczas Szpitalu Praskim dziesięciokrotnie zwiększył liczbę łóżek i przeprowadzał 1200 operacji rocznie. Jemu też poprawę zdrowia, ale i sytuacji materialnej zawdzięcza noblista Władysław Reymont. Innym zasłużonym lekarzem był ginekolog Jan Gromadzki (8) prowadzący przez 40 lat Miejski Zakład Położniczy na Pradze. Dobro innych leżało mu na sercu, dlatego w 1905 r. utworzył Praskie Koło Macierzy Szkolnej. Wprowadzając w czyn hasło: „Oświata ludu – dokona cudu!” za własne pieniądze wspierał praskie biblioteki. Filantropią zajmowali się także Maria i Michał Radziwiłłowie (9). Praga zawdzięcza im bazylikę przy ul. Kawęczyńskiej, przed II wojną światową największy kościół w Warszawie.
Najstarsza na Pradze parafia jest pod wezwaniem Matki Bożej Loretańskiej. Jej wieloletnim proboszczem był bł. ks. Ignacy Kłopotowski (10), założyciel noclegowni, sierocińców, domów opieki dla kobiet i osób starszych. Założył też wydawnictwo i zgromadzenie sióstr loretanek, które kontynuuje jego pracę, m.in. prowadząc świetlicę dla dzieci. Działalność dobroczynną prowadził też marianin Władysław Łysik (11), wydając nawet trzy tysiące posiłków dziennie. Był przez pewien czas dyrektorem ośrodka dla osieroconych chłopców przy ulicy Wileńskiej 69. Wychowaniem przyszłych pokoleń na Pradze zajmowały się też dwie niezwykłe kobiety. Zofia Łabusiewicz (12) prowadziła pensję przy ulicy Kępnej 17. Jej uczennice słynęły nie tylko z urody, ale też z gruntownego wykształcenia i patriotycznego wychowania. Nagła śmierć pani Zofii nie przerwała działalności szkoły. Prowadziły ją nadal jej siostry, które zamknęły placówkę nie zgadzając się na jej upaństwowienie po II wojnie światowej. Taki sam los spotkał pensję pani Heleny Rzeszotarskiej (13). Właścicielka sama nauczała wielu przedmiotów, a chcąc umożliwić naukę także mniej zamożnym uczennicom, nie czerpała zysków z prowadzenia szkoły .
Mówiąc o trosce o młode pokolenia, nie można pominąć Kazimierza Lisieckiego (14), założyciela Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy oraz Janusza Korczaka (15), któremu poświęcony jest kamień przez budynkiem LO im. Władysława IV, w którym ten zasłużony pedagog i lekarz zdał maturę w 1897 r. Szkoła początkowo działała przy ul. Brukowej (dziś Okrzei). Przy tej samej ulicy przez kilka lat mieszkał święty kościoła prawosławnego ks. Grzegorz Peradze (16). Był Gruzinem, doktorem filozofii i poliglotą. Zginął w obozie w Oświęcimiu. Tragiczna śmierć w Katyniu spotkała innego prawosławnego duchownego i naczelnego kapelana Wojska Polskiego Szymona Fedorońko (17).
Bohaterem gry jest również Menachem Ziemba (18), od miejsca zamieszkania zwany Pragerem. Wyprowadził się z Pragi, kiedy został jednym z trzech rabinów Warszawy.
Mówiąc o trosce o młode pokolenia, nie można pominąć Kazimierza Lisieckiego (14), założyciela Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy oraz Janusza Korczaka (15), któremu poświęcony jest kamień przez budynkiem LO im. Władysława IV, w którym ten zasłużony pedagog i lekarz zdał maturę w 1897 r. Szkoła początkowo działała przy ul. Brukowej (dziś Okrzei). Przy tej samej ulicy przez kilka lat mieszkał święty kościoła prawosławnego ks. Grzegorz Peradze (16). Był Gruzinem, doktorem filozofii i poliglotą. Zginął w obozie w Oświęcimiu. Tragiczna śmierć w Katyniu spotkała innego prawosławnego duchownego i naczelnego kapelana Wojska Polskiego Szymona Fedorońko (17).
Bohaterem gry jest również Menachem Ziemba (18), od miejsca zamieszkania zwany Pragerem. Wyprowadził się z Pragi, kiedy został jednym z trzech rabinów Warszawy.
Na Pradze przy ul. Olszowej 12 wychował się inżynier, który wskazał miejsce pod budowę portu w Gdyni – Tadeusz Apolinary Wenda (19). Budową kierował do 1932 r. Dużo dalej swoją karierę rozwijała prażanka Maria Antonina Czaplicka (20) – geografka i etnografka, która w misji badawczej przebyła Syberię oraz jako jedyna kobieta w latach 1916-1918 wykładała antropologię na Oksfordzie. Poza granicami Polski, w paryskiej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych studiował Juliusz Nagórski (21), architekt i malarz, który dla siebie zaprojektował kamienicę przy ul. Targowej 15. Słynny malarz Amadeo Modigliani wybrał uroczą prażankę Lunię Czechowską (22) jako swoją muzę. Namalował 14 jej portretów. Jeden z nich „Kobieta z wachlarzem” został w 2010 r. skradziony z paryskiego muzeum.
Przed katedrą warszawsko-praską stoi pomnik ks. Ignacego Skorupki (23). Ksiądz ten zgłosiwszy się jako ochotnik, został kapelanem batalionu, który formował się w gmachu VIII LO i brał udział w bitwie warszawskiej.
Stefan Wiechecki „Wiech” (24), mieszkaniec m.in. kamienicy przy ul. Stalowej 1, felietonista, dziennikarz zapisujący gwarę dawnych mieszkańców Warszawy. Życie prażan w czasie wojny utrwalała natomiast Sabina Sebyłowa (25), której książka „Notatki z prawobrzeżnej Warszawy” czeka na wznowienie. Sabina była żoną Władysława, poety i literata zabitego w Katyniu. Felietonistą był też Jan Żabiński (26) wieloletni dyrektor warszawskiego ZOO, autor ponad 60 publikacji i 1500 audycji radiowych o zwierzętach. Żabiński wraz z żoną Antoniną ratował Żydów z warszawskiego getta. Wspieraniem młodego pokolenia, które powinno mieć dostęp do literatury zajmowała się dyrektorka pierwszej praskiej czytelni Janina Englert (27). Wraz z kilkoma dozorcami ukryła w praskich piwnicach ponad 2000 cennych woluminów, chroniąc je przez zniszczeniem lub wywiezieniem do Niemiec. Jednocześnie mimo zakazu Niemców wypożyczała książki uczniom tajnych kompletów.
Przed katedrą warszawsko-praską stoi pomnik ks. Ignacego Skorupki (23). Ksiądz ten zgłosiwszy się jako ochotnik, został kapelanem batalionu, który formował się w gmachu VIII LO i brał udział w bitwie warszawskiej.
Stefan Wiechecki „Wiech” (24), mieszkaniec m.in. kamienicy przy ul. Stalowej 1, felietonista, dziennikarz zapisujący gwarę dawnych mieszkańców Warszawy. Życie prażan w czasie wojny utrwalała natomiast Sabina Sebyłowa (25), której książka „Notatki z prawobrzeżnej Warszawy” czeka na wznowienie. Sabina była żoną Władysława, poety i literata zabitego w Katyniu. Felietonistą był też Jan Żabiński (26) wieloletni dyrektor warszawskiego ZOO, autor ponad 60 publikacji i 1500 audycji radiowych o zwierzętach. Żabiński wraz z żoną Antoniną ratował Żydów z warszawskiego getta. Wspieraniem młodego pokolenia, które powinno mieć dostęp do literatury zajmowała się dyrektorka pierwszej praskiej czytelni Janina Englert (27). Wraz z kilkoma dozorcami ukryła w praskich piwnicach ponad 2000 cennych woluminów, chroniąc je przez zniszczeniem lub wywiezieniem do Niemiec. Jednocześnie mimo zakazu Niemców wypożyczała książki uczniom tajnych kompletów.
Tajne komplety prowadziła też mieszkająca przy ul. Targowej 67 rodzina Jeżewskich, z córką Heleną (28), harcerką i sanitariuszką walczącą w Powstaniu Warszawskim. Kto wie, może od Jeżewskich lub pani Englert książki wypożyczał „Ziutek”, czyli Józef Szczepański (29) autor piosenek powstańczych, w tym „Pałacyku Michla”. Jako uczeń LO im. Władysława IV miał do biblioteki po drodze. Absolwentem tej samej szkoły był as polskiego wywiadu, pierwowzór Hansa Klossa Kazimierz Leski (30), pseudonim „Bradl”. Walkę z okupantem prowadzono na różne sposoby, np. Wincenty Andruszkiewicz (31) na zlecenie organizacji podziemnej skupował broń nawet od Niemców. Po wojnie jego bar „Schron u marynarza” sfilmowała Polska Kronika Filmowa, a bywali tam znani politycy i artyści.
Znanym w świecie artystą z Pragi jest śpiewak operowy Wiesław Ochman (32), który swoje pierwsze koncerty już jako czterolatek dawał na dziedzińcu kamienicy przy Ząbkowskiej 48. Praską artystką była również zmarła w 2016 roku Małgorzata Malinowska (33), graficzka i malarka z duetu artystycznego Kijewski/Kocur.
Opisując bohaterów gry korzystaliśmy m.in. z prac varsavianistów Pawła Elszteina i Danuty Szmit – Zawieruchy (34), której dokonania na rzecz stolicy uhonorowano Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy, zwaną Syrenką.
Wybierając bohaterów nie mogliśmy pominąć przekupki z bazaru (35), której pyyyyzy gorące pyyyyzy zapadły w pamięć pokoleń klientów Bazaru Różyckiego. I wreszcie słynna fabryka Pollena-Uroda, gdzie m.in. produkowano perfumy Być może, a na której terenie powstaje przestrzeń dla nowoczesnych mieszkań, sklepów, restauracji i klubów, czyli Bohema - Strefa Praga (36).
Znanym w świecie artystą z Pragi jest śpiewak operowy Wiesław Ochman (32), który swoje pierwsze koncerty już jako czterolatek dawał na dziedzińcu kamienicy przy Ząbkowskiej 48. Praską artystką była również zmarła w 2016 roku Małgorzata Malinowska (33), graficzka i malarka z duetu artystycznego Kijewski/Kocur.
Opisując bohaterów gry korzystaliśmy m.in. z prac varsavianistów Pawła Elszteina i Danuty Szmit – Zawieruchy (34), której dokonania na rzecz stolicy uhonorowano Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy, zwaną Syrenką.
Wybierając bohaterów nie mogliśmy pominąć przekupki z bazaru (35), której pyyyyzy gorące pyyyyzy zapadły w pamięć pokoleń klientów Bazaru Różyckiego. I wreszcie słynna fabryka Pollena-Uroda, gdzie m.in. produkowano perfumy Być może, a na której terenie powstaje przestrzeń dla nowoczesnych mieszkań, sklepów, restauracji i klubów, czyli Bohema - Strefa Praga (36).